Historia wodociągów i kanalizacji w Malborku
XMLTreść
Pierwszy wodociąg w Malborku, wykonany prawdopodobnie w okresie średniowiecza, stanowiły drewniane rury z o średnicy wewnętrznej 10 cm, ułożone pod ziemią wzdłuż koryta Młynówki, z której czerpały wodę do zasilania jedenastu ulicznych zdrojów. Miejsce poboru wody znajdowało się w rejonie rozgałęzienia Młynówki i kanału Ulgi. Jednak większa część mieszkańców miasta zaopatrywała się w wodę bezpośrednio z Nogatu lub Młynówki, co miało negatywny wpływ na stan sanitarno-epidemiologiczny.
W 1902 roku władze Malborka podjęły decyzję o budowie nowoczesnego wodociągu i kanalizacji. Zakupiono teren przy dzisiejszej ulicy Chodkiewicza, na którym firma "E. Bieske" z Królewca wykonała dwie studnie o głębokości 165 m i wydajności 60 m3 wody na godzinę. Badanie wody z tych ujęć wykazało, że woda nadawała się do spożycia. Była czysta, miała dobry smak, nie zawierała bakterii ani związków żelaza. Zawierała jedynie dość dużo soli, co wynikało z tego, że pochodziła z poziomu dawnego dna morskiego.
W 1902 roku władze Malborka podjęły decyzję o budowie nowoczesnego wodociągu i kanalizacji. Zakupiono teren przy dzisiejszej ulicy Chodkiewicza, na którym firma "E. Bieske" z Królewca wykonała dwie studnie o głębokości 165 m i wydajności 60 m3 wody na godzinę. Badanie wody z tych ujęć wykazało, że woda nadawała się do spożycia. Była czysta, miała dobry smak, nie zawierała bakterii ani związków żelaza. Zawierała jedynie dość dużo soli, co wynikało z tego, że pochodziła z poziomu dawnego dna morskiego.
Pomyślne próby z nowymi ujęciami spowodowały, że przystąpiono do budowy zakładu wodociągowego. Firma "Windschild & Langelott KG" zbudowała maszynownię z 6-metrowymi szybami, w których zamontowano pompy o mocy 25 KM i zasilanych turbinami na gaz koksowniczy, wieżę ciśnień w stylu neogotyckim, ze stalowym zbiornikiem na 500 m3 wody. Ułożyła również sieć wodociągów miejskich składającą się z rur o średnicy od 80 do 300 mm i 120 hydrantów.
W latach 1904-1905 firma "Windschild & Langelott KG" wykonała również kanalizację miejską. Kanalizację stanowiły betonowe rury z dwoma otworami, z którym większym, górnym, wody deszczowe były odprowadzane do Młynówki i Nogatu, zaś mniejszym, dolnym, odprowadzano ścieki do powstałej wówczas na północ od zamku oczyszczalni. Zapewniała ona nowoczesną, jak na owe czasy, technologię oczyszczania ścieków. Większe odpadki rozdrabniano i wraz z resztą ścieków kierowano do odstojników szlamu. Po I Wojnie Światowej zbieraną z nich wodę poddawano dodatkowemu odwirowaniu i oczyszczaniu biologicznemu poprzez zraszanie. Szlam po wyschnięciu wybierano i wywożono na pola jako nawóz. Pompy oczyszczalni początkowo napędzano dwoma turbinami na gaz koksowniczy o mocy 12 KM, pochodzącymi z zakładów braci Körting z Hanoweru, które w 1922 roku zastąpiono silnikami elektrycznymi.
Opracowano na podstawie: Ryszard Rząd, Malbork 1845-1945 Okruchy historii.
W latach 1919-1920 firma "E. Bieske" wykonała dwa nowe, głębsze od poprzednich ujęcia wody. Posiadały one wydajność 165 m3 wody na godzinę. W latach 1928-1929 wykonano kolejne, piąte ujęcie wody pomiędzy Nowym Ratuszem a Bramą Mariacką. Ujecie to posiadało studnię o głębokości 185 m i zaopatrzone było w nowoczesną, elektryczną pompę wirującą, która wydobywała 70 m3 wody na godzinę i stanowiła zabezpieczenie stanu w zbiorniku wieży ciśnień. Miasto zużywało wówczas ponad 2000 m3 wody na dobę.
Kałdowo od 1913 roku zaopatrywane było w wodę z sieci miejskiej Malborka rurą o średnicy 150 mm poprowadzoną pod mostem drogowym.
W 1923 roku podłączono do sieci miejskiej dzielnicę Wielbark. Dzielnica ta posiadała swoją hydrofornię i podziemny zbiornik na wodę.
W 1924 roku powstał wyposażony w elektryczną pompę wodociąg w Nowej Wsi.
W 1923 roku podłączono do sieci miejskiej dzielnicę Wielbark. Dzielnica ta posiadała swoją hydrofornię i podziemny zbiornik na wodę.
W 1924 roku powstał wyposażony w elektryczną pompę wodociąg w Nowej Wsi.
Po II Wojnie Światowej - 29 czerwca 1945 roku - oddano wodociąg ponownie do użytku.
W dniu 01.01.1973 roku utworzono Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Żuław w Wodę w Gdańsku z Rejonem Malbork, które wraz ze zmianą województw od 1975 r. istniało jako Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Elblągu. 27.12.1991 roku Zarządzeniem Wojewody Elbląskiego rozbito struktury wojewódzkie WPWiK i utworzono w poszczególnych miastach miejskie przedsiębiorstwa komunalne.
W 1992 roku na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, w wyniku likwidacji Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Elblągu powstało Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Malborku.
W 1997 roku przedsiębiorstwo zostało przekształcone w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, której jedynym udziałowcem jest Gmina Miejska Malbork.
W dniu 01.01.1973 roku utworzono Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Żuław w Wodę w Gdańsku z Rejonem Malbork, które wraz ze zmianą województw od 1975 r. istniało jako Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Elblągu. 27.12.1991 roku Zarządzeniem Wojewody Elbląskiego rozbito struktury wojewódzkie WPWiK i utworzono w poszczególnych miastach miejskie przedsiębiorstwa komunalne.
W 1992 roku na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych, w wyniku likwidacji Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji w Elblągu powstało Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Malborku.
W 1997 roku przedsiębiorstwo zostało przekształcone w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, której jedynym udziałowcem jest Gmina Miejska Malbork.
Opracowano na podstawie: Ryszard Rząd, Malbork 1845-1945 Okruchy historii.